Mitarbeitende in grünen T-Shirts bei einer Betriebsversammlung in einem Konferenzraum

Rada zakładowa

Twój głos w zakładzie pracy.

Czym jest rada zakładowa?

Rada zakładowa to grupa wybranych koleżanek i kolegów, którzy reprezentują interesy pracowników wobec szefa lub szefowej. Prawem i zadaniem członków rady zakładowej jest dbanie o przestrzeganie praw oraz o równe traktowanie wszystkich pracowników. Ma to zastosowanie niezależnie od obywatelstwa czy pochodzenia –również wobec pracowników tymczasowych („Leiharbeiter”). 

Bez względu na to, skąd pochodzisz i jaką masz umowę – rada zakładowa jest po to, aby Ci pomóc.

Czym zajmuje się rada zakładowa?

Rada zakładowa ma prawo współuczestniczyć w podejmowaniu decyzji dotyczących warunków pracy – to prawo gwarantują niemieckie przepisy. 

Rada zakładowa pomaga w takich sprawach jak:

  • Uczciwe grafiki zmianowe
    Przykład: Stefan pracuje w przemyśle. W jego firmie wszyscy muszą dwie soboty w miesiącu pracować. Jednak jego szef chce, żeby Stefan pracował w każdą sobotę, ze względu na brak pracowników. Stefan zwraca się do rady zakładowej, która rozmawia z jego szefem, aby znaleźć uczciwe rozwiązanie.
  • Sprawiedliwe wynagrodzenie 
    Przykład: Christina jest rzeźniczką i pracuje przy rozbiorze mięsa. Związek zawodowy wynegocjował układ zbiorowy z wyższymi płacami dla wykwalifikowanych pracowników. Tymczasem Christina została zaklasyfikowana jako pracownik pomocniczy. Rada zakładowa domaga się od działu kadr prawidłowego zaszeregowania Christiny, dzięki czemu Christina zaczyna otrzymywać wyższe wynagrodzenie.
  • Urlopy i przerwy
    Przykład: Laura wychowuje dzieci i chciałaby skorzystać z urlopu w czasie ferii szkolnych. Jej szef odmawia, ponieważ zbyt wiele osób złożyło wnioski urlopowe. Laura zwraca się do rady zakładowej. Rada sprawdza plan urlopowy i stwierdza, że inne osoby znacznie częściej korzystały z urlopu w czasie ferii niż Laura. Po rozmowie z działem kadr urlop Laury zostaje zatwierdzony.
  • Bezpieczne miejsce pracy
    Przykład: Stanowisko pracy Anny jest bardzo stresujące. Często musi obsługiwać maszynę z uszkodzonym zabezpieczeniem ochronnym. Rada zakładowa inicjuje kontrolę bezpieczeństwa pracy w jej dziale. Maszyna zostaje naprawiona.
  • Ochrona przed dyskryminacją i przemocą
    Przykład: Szef Alexa zachowuje się w sposób nieodpowiedni. Regularnie go obraża i krzyczy na niego w trakcie pracy. Gdy Alex nie pozwala sobie na takie traktowanie w pracy, szef zleca mu dodatkową pracę jako „karę”. Alex umawia się na spotkanie z radą zakładową i opisuje sytuację. Rada zakładowa zgłasza sprawę do kierownictwa firmy. Szef musi zmienić swoje zachowanie.
  • Także w wielu innych kwestiach, na przykład: rejestracja czasu pracy, nadgodziny, konta czasu pracy, czas przerw, premie za wydajność…

… - rada zakładowa współdecyduje nawet w kwestiach takich jak przerwy na papierosa czy organizacja stołówki. I jeszcze jedno: rada zakładowa musi zostać wysłuchana przed każdorazowym wypowiedzeniem umowy o pracę!

Jaka jest różnica między radą zakładową a związkiem zawodowym?

Związek zawodowy reprezentuje w Niemczech całą branżę. Każda osoba zatrudniona w danej branży może zostać członkiem związku zawodowego - niezależnie od zakładu czy pracodawcy. Związek zawodowy wspiera swoich członków w kwestiach prawnych i może negocjować z pracodawcą płace oraz warunki pracy. Członkowie rady zakładowej są odpowiedzialni wyłącznie za zakład pracy, w którym pracują. Mają ustawowo zagwarantowane prawa, co pozwala im na udzielanie pomocy przy rozwiązywaniu problemów wewnętrznych. Każda pracownica i pracownik może kandydować do rady zakładowej – nie trzeba być członkiem związku zawodowego. Związek zawodowy i rada zakładowa często współpracują i dzielą się obowiązkami. Jeśli nie wiesz, który związek zawodowy jest odpowiedni dla Ciebie, zadzwoń do nas lub wyślij nam e-mail.

Kto może być członkiem rady zakładowej?

Do rady zakładowej może kandydować każda osoba zatrudniona, która ukończyła 18 lat i pracuje w danym zakładzie od co najmniej 6 miesięcy. Jej obywatelstwo i pochodzenie nie mają znaczenia. Radę zakładową mogą wybierać wszyscy, także pracownice i pracownicy tymczasowi.

Jak przebiegają wybory do rady zakładowej?

Liczba wybieranych członków rady zakładowej zależy od wielkości zakładu. Najpierw powołuje rada zakładowa komisję wyborczą, która ma zorganizować wybory. Wszyscy zatrudnieni muszą zostać odpowiednio wcześnie poinformowani o terminie zgłaszania kandydatur oraz o terminie wyborów. Wszyscy pracownicy zakładu mają prawo oddać głos – również w czasie pracy!

Czy pracodawca może uniemożliwić wybory?

Nie. Rady zakładowe są w Niemczech chronione ustawowo. Działania odwetowe lub kary wobec kandydatek, kandydatów albo członków rady zakładowej są zabronione. Ponadto członkowie rady zakładowej mają szczególną ochronę przed wypowiedzeniem.

Weź udział w wyborach do rady zakładowej – dla lepszych warunków pracy i większej sprawiedliwości!

Pliki do pobrania:

Rada zakładowa, polski

Broschüre / Flyer

01. września 2025

Najczęściej występujące zagadnienia i problemy

Tutaj znajdziesz ważne informacje na temat swoich praw w pracy.

Doradzamy w zależności od branży

Wybierz sektor, w którym się specjalizujesz, a my udzielimy Ci wyczerpujących porad na naszej stronie internetowej.

Baugewerbe

Branża budowlana

Przeczytaj więcej
Moderne Fleischverarbeitungsanlage. Mitarbeiter in weißen Schutzkitteln, Haarnetzen und blauen Handschuhen arbeiten an einer Produktionslinie, auf der große Fleischstücke gleichmäßig verteilt sind.

Przemysł mięsny

Przeczytaj więcej
Eleganter Kellner in klassischer Berufskleidung – weiße Hemden, dunkle Weste und Fliege –, der ein Tablett mit einem dekorativen Getränk in einem stilvollen Glas sowie gestapelten Tellern trägt.

Gastronomia i hotelarstwo

Przeczytaj więcej
Die Hände einer älteren Person liegen auf dem Schoß, eine jüngere Frau hat ihre Hand darüber gelegt. Die Gesichter sind nicht sichtbar.

Opieka domowa

Przeczytaj więcej
Geparkte LKWs auf einem Parkplatz

Międzynarodowy transport drogowy

Przeczytaj więcej
Menschen in roten Warnwesten, die mit Fahrern in Autos sprechen

Branża kurierska

Przeczytaj więcej
Ein Erbeerfeld mit Arbeiterinnen und Arbeitern bei der Ernte.

Rolnictwo

Przeczytaj więcej

Porady z zakresu prawa pracy – na terenie całych Niemiec, bezpłatnie i anonimowo

Udzielamy informacji i porad w zakresie prawa pracy w jezyku ojczystym.